CHUNG MỘT DÒNG SÔNG

 TÊN PHIM:Chung Một Dòng Sông

 

NĂM PHÁT HÀNH: 1959

 

QUỐC GIA: Việt Nam

 

ĐẠO DIỄN:    Nguyễn Hồng Nghi , Phạm Kỳ Nam

 

DIỄN VIÊN: Phi Nga  ,Mạnh Linh  ,Song Kim  ,Huy Công  ,Nguyễn Thị Thu.

 

NỘI DUNG:   Bộ phim đầu tiên của điện ảnh Việt Nam có sự tham gia của cố Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Thịnh. Vào ngày 15/3/1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh thành lập “Doanh nghiệp quốc gia chiếu bóng và chụp ảnh Việt Nam” để đánh dấu sự ra đời của nền điện ảnh Cách mạng nước nhà. Tuy nhiên, phải đến năm 1959, bộ phim truyện đầu tiên mang tên Chung một dòng sông mới được sản xuất.Điều mà nhiều người chưa biết đến là trước khi Chung một dòng sông được sản xuất, đã có một bộ phim truyện khác mang tên Biển động được triển khai vào năm 1958. Tuy nhiên, khi xem bản nháp, cả biên kịch và đạo diễn đều không thỏa mãn vì thấy truyện phim còn sơ lược, thiếu chi tiết sinh động, nhân vật giả tạo, ít sức thuyết phục, vấn đề nêu ra chưa rõ, chưa đủ cơ sở thành một bộ phim hoàn chỉnh. Vì vậy, phim này đã không được tiếp tục sản xuất.Mặc dù không đạt được kết quả như mong đợi, quá trình thực hiện bộ phim truyện đầu tiên này đã mang lại nhiều bài học đáng quý. Được coi như cuộc thực tập có quy mô lớn về mặt nghiệp vụ mà các nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam chưa bao giờ trải nghiệm.Gần đồng thời với quá trình triển khai phim Biển động, một đề cương kịch bản mang tên Tình không giới tuyến của tác giả Cao Đình BTuy nhiên, đề cương ban đầu chỉ đề cập qua loại hình phim kể về mối tình đau đớn bị chia cắt giữa hai nhân vật trên bờ sông Bến Hải một cách sơ lược. Vào thời điểm đó, có một đoàn nghệ sĩ điện ảnh Trung Quốc đến Việt Nam để giảng dạy nghệ thuật và cố vấn cho việc sửa đổi kịch bản. Hai nhà biên kịch Cao Đình Báu và Đào Xuân Tùng đã cùng nhau hoàn thiện kịch bản và đổi tên phim thành "Chung một dòng sông". Vào mùa thu năm 1958, kịch bản phim được chấp thuận sản xuất và đến tháng 2/1959, phim chính thức bắt đầu quay, được thực hiện bởi hai đạo diễn Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Hiếu Dân (tức Phạm Kỳ Nam), quay phim Nguyễn Đắc, họa sĩ thiết kế Đào Đức. Tất cả các nghệ sĩ này đều trở về từ chiến khu Việt Bắc và đã tham gia làm phim tài liệu và phim thời sự, chỉ trừ Hiếu Dân đã tốt nghiệp Đại học Điện ảnh tại Pháp và trở về nước vào năm 1956.Tất cả các thành viên trong đoàn phim đều lần đầu tiên làm việc với loại hình phim truyện điện ảnh. Các diễn viên tham gia đóng phim cũng đều là những người mới bước chân vào nghề. Trong số đó, Song Kim và Mạnh Linh là những diễn viên kịch nổi tiếng, còn Phi Nga và Huy Công thì chưa có nhiều kinh nghiệm diễn xuất. Tuy nhiên, sau khi tham gia diễn xuất trong bộ phim "Chung một dòng sông", họ đã trở thành những diễn viên điện ảnh nổi tiếng của Việt Nam.Phim kể về mối tình giữa hai nhân vật Hoài và Vận. Cả hai đã yêu nhau từ thời chiến tranh chống Pháp, trong đó anh Vận là một du kích và chị Hoài thường chở các chiến sĩ du kích qua sông. Tuy nhiên, sau khi hòa bình được thiết lập, Vận sống ở bờ Bắc còn Hoài lại ở bờ Nam, mối tình củaáu đã được đưa vào kế hoạch. Hiệp định Genève 1954 xác lập giới tuyến tạm thời tại sông Bến Hải, chia cắt hai miền Nam Bắc Việt Nam. Chuyện tình của Hoài và Vân bị cắt đứt, cản trở. Trong khi nhân dân miền Bắc vui mừng vì hòa bình, thì kẻ thù bắt đầu đàn áp nhân dân miền Nam. Gia đình Hoài bị truy sát nhưng được sự giúp đỡ của dân làng, Hoài đã vượt biên tìm được người yêu ngoài Bắc. Tuy nhiên, Vân không ở lại mà trở về Nam cùng mẹ già và đồng bào tiếp tục đấu tranh chống đế quốc và tay sai. Hạnh phúc của Hoài và Vân gắn liền với vận mệnh dân tộc. Tính biểu tượng của phim thể hiện rõ: câu chuyện tình yêu bị cản trở bởi sự chia ly của đôi nam nữ, đồng thời cũng là sự tái hiện cảnh hai miền Nam Bắc Việt Nam bị chia cắt bởi chiến tranh.Bộ phim được công chúng háo hức mong chờ ngay từ trước khi ra mắt. Khi phim được công chiếu vào ngày 20-7-1959 (kỷ niệm 5 năm ngày đấu tranh thống nhất đất nước), quần chúng kéo đến xem liên tục, gây dư luận sôi nổi trên các phương tiện truyền thông và trong xã hội. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng “tư tưởng phim khá phong phú nhưng tính nghệ thuật chưa đủ”. Hơn nửa thế kỷ nhìn lại, khán giả và giới phê bình hôm nay dễ dàng chỉ ra những thiếu sót. Là “đứa con đầu lòng” của nền điện ảnh non trẻ nên không tránh khỏi những hạn chế như cốt truyện lỏng lẻo, tính cách và tâm lý nhân vật không rõ ràng, tuyến nhân vật một chiều, hình ảnh và sự kiện rời rạc... Sau khi xem bộ phim "Chung một dòng sông", nhà thơ Thép Mới đã có phát biểu rằng "Những người làm phim coi Chung một dòng sông là bài tập thử sức của mình". Câu nói này đã truyền cảm hứng cho các nhà làm phim Việt Nam và giúp họ rút ra nhiều bài học quý báu, từ đó hoàn thiện tay nghề và bản lĩnh để phát triển nền phim truyện nước nhà trong những năm tiếp theo.Bộ phim "Chung một dòng sông" đã đánh dấu sự ra đời và phát triển của nền phim truyện điện ảnh Cách mạng Việt Nam. Đây là tác phẩm đầu tiên của dòng phim này và đã đặt nền móng cho phim truyện Cách mạng đi đúng hướng trong suốt chặng đường phát triển của nó. Với giá trị và vai trò đặc biệt của mình, bộ phim đã được trao giải thưởng Bông Sen Vàng tại LHP Việt Nam lần thứ II vào năm 1973.Có thể nói rằng bộ phim "Chung một dòng sông" đã khai mở cho dòng chảy điện ảnh dân tộc và giúp đưa cố NSND Trịnh Thịnh bước vào con đường nghệ thuật. Trong khi tham gia diễn xuất, Trịnh Thịnh không có đào tạo bài bản và chỉ có kinh nghiệm lồng tiếng trước đó. Tuy nhiên, ông vẫn hoàn thành tốt vai diễn của mình và góp phần vào sự phát triển của nền điện ảnh Việt Nam.